Yeni siyasi denge ve Erdoğan-Özgür Özel ilişkisi

1984 yerel seçimleri ANAP iktidarının yerele damgasını vurmasıydı. 1989 yerel seçimleri ise ANAP’ın uyarıldığı, SHP’nin önünün açıldığı seçimler oldu.

SHP bu şansı iyi değerlendiremedi. 1989 seçimlerinde yüzde 28’e çıkan oyları HEP’le yaptıkları ittifak nedeniyle 1991 seçimlerinde yüzde 20’ye geriledi.

REFAH’A AÇILAN KREDİ

1994 yerel seçimlerinde halk Refah Partisi’ne şans tanıdı. Tayyip Erdoğan İstanbul’da Melih Gökçek Ankara’da belediye başkanı seçildi. Refah Partisi ayrıca Diyarbakır, Erzurum, Konya, Sivas, Kayseri, Kahramanmaraş gibi çok sayıda büyükşehir ve il belediye başkanlıklarını kazandı.

Refah Partisi yerel yönetimlerde açılan krediyi çok iyi değerlendirdi. Refah Partisi 1995 seçimlerinde yüzde 21.4 oy oranı ile birinci parti oldu. 158 milletvekili ile parlamentoya girdi. Erbakan’ın başbakanlık yolu açıldı. AK Parti iktidarının tohumları o zaman atıldı.

2004 yerel seçimleri ise 3 Kasım 2002’de tek başına iktidar olan AK Parti’nin yerel yönetimlere damgasını vurmasıyla sonuçlanmıştı.

31 MART YEREL SEÇİMLERİ

ANAP 1989 yerel seçim sonuçlarını, SHP 1991 seçimlerini doğru değerlendiremedi. Ama Refah partisi 1994 seçimlerinde açılan krediyi iyi kullandı. Bu seçimler sıradan seçimler değildi. 31 Mart 2024 seçimleri de onlardan biri. Büyük siyasi kırılmaların yaşandığı bir seçim oldu. O nedenle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, “Seçimden gereken dersleri çıkaracağız” demesi önemli. Seçmenin sandıkta verdiği mesajı aldık diye konuşması yerinde. Seçimden sonra yapılan ilk MYK toplantısında parti üst kademesini göstererek “Başta ben olmak üzere bu masanın etrafındaki herkes bu sonuçlardan sorumlu” diye konuşması önemli. Erdoğan’ın, “Kan ve ruh kaybı”ndan söz etmesi değerli.

GÖMLEĞİN İLK DÜĞMESİ

Cumhurbaşkanı Erdoğan, seçimden bu yana yaptığı özeleştirilerle gömleğin ilk düğmesini doğru ilikledi. Teşhisi doğru koydu. Tedavi için teşhisin doğru konması hayati derecede önemli.

Şimdi millet sandıkta verdiği mesajın gereğinin yerine getirilmesini bekliyor.

AK Parti sandıktan çıkan sonuçların gereğini yerine getirirse millet 2028 seçimlerinde desteğini sürdürebilir. Yok tersi olursa o zaman başka bir siyasi iklim ortaya çıkar.

KOMİSYON ÇALIŞMALARI

Seçim yenilgisinin ardından AK Parti’de önce partinin en yetkili karar organı olan MYK toplantısı yapıldı. Ardından da strateji heyeti bir dizi toplantı yaptı.

Seçim sonuçlarının masaya yatırılıp, nerede yanlışlar yapıldığını, seçim yenilgisinin nedenlerini araştırmak üzere 4 komisyon kuruldu.

STRATEJİ HEYETİ İLE SETA

Bu komisyonlarda bir bakan, bir genel başkan yardımcısı ve bir akademisyen yer alacak. Strateji heyetiyle irtibatlı olarak çalışacak olan komisyon çalışmalarını düşünce kuruluşu SETA koordine edecek.

SETA’nın yürüteceği çalışmaların sonucunda seçim sonuçlarının röntgeni çekilecek, MR’ı çıkarılacak.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın özeleştirisinden sonra bu ikinci doğru adım oldu. Gömleğin ikinci düğmesi de doğru iliklendi. Ardından sıra yapılacaklara gelecek. Parti yönetiminde ve kabinede yapılacak olan değişiklikler bunun bir ayağını oluşturuyor. Ama bu yetmez. Çünkü AK Parti çok köklü bir sorunla karşı karşıya.

OPTİMAR’IN ARAŞTIRMASI

Optimar’ın seçimlerden hemen sonra yaptığı araştırma bu açıdan önemli uyarılar içeriyor.

Ankete katılanlara, “Sizce 31 Mart yerel seçimlerinin verdiği en temel mesaj nedir?” diye sorulmuş.

Birinci sırada yüzde 33.3’le AK Parti’ye yanıtı verilmiş. Onu yüzde 21.5’le ekonomik kriz takip ediyor. Yönetimin değişmesi yüzde 19.5’le üçüncü sırada gelirken, bu seçimlere damgasını vuran emekliler yüzde 5.5’le dördüncü sırada.

En son sırada ise yüzde 0.8’le CHP’nin başarısı var. Halkımız CHP’nin başarısından dolayı değil AK Parti’yi uyarmak için muhalefete yöneldiğini gösteriyor.

İLK SIRADA EKONOMİ

Optimar, ”Sizce bugün Türkiye’nin en önemli sorunu nedir?” diye sormuş. Tahmin edeceğiniz üzerine ekonomi çıkıyor. Ama ezici bir oranla ‘Ekonomi’ diyenler yüzde 60.6’yla ilk sırada gelirken, onu yüzde 6.1 ile Suriyeliler ve düzensiz göçmenler takip ediyor.

KİM ÇÖZER

“Sizce bu sorunu kim çözer?” sorusuna verilen yanıt ise anketin şimdiye kadarki en farklı başlıklardan birisini oluşturuyor. Ankete katılanların yüzde 24.3’ü CHP diyor. AK Parti diyenlerin oranı ise yüzde 20.2’yle ikinci sıraya gerilemiş. Daha önceki anketlerde ekonomi yine ilk sırada çıkıyor, ancak ‘Bu sorunu kim çözer?’ diye sorulduğunda AK Parti yanıtı veriliyordu. O zamanlar da ne zaman CHP çözer denilir, o zaman seçim sonuçları değişir notunu düşüyordum. Bu kez CHP yanıtı verilmiş.

ERDOĞAN FARKI

Bu tür dönemlerde lider önemli oluyor. AK Parti’nin en önemli şansı Erdoğan gibi bir lidere sahip olması. Erdoğan hem 2009 seçimlerinde hem 7 Haziran 2015 seçimlerinde AK Parti’yi yenilgiden zafere taşımıştı. Erdoğan yine yapar. Çünkü bu milletin Erdoğan’a güveni devam ediyor. Daha 10 ay önce yapılan seçimlerde yüzde 52 ile Cumhurbaşkanı seçildi.

YENİ SİYASİ DENGE

Bununla birlikte 31 Mart yerel seçimlerinin yeni bir siyasi denge, yeni siyasi aktörler ortaya çıkardığını da görmek gerekiyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’la birlikte Özgür Özel, Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş siyasi denklemde yerlerini aldılar.

CHP’DEKİ DENGE

Özgür Özel’in konumu pekişti. CHP’de 1 Nisan senaryoları sandığa gömüldü. Seçimler Ekrem İmamoğlu’nu bir siyasi figür olarak korudu ama yalnız bırakmadı. Özgür Özel ve Mansur Yavaş’la dengeledi. Özgür Özel ise “İki forvetim var” diyerek Ekrem İmamoğlu’na hem “Patron benim” mesajını verdi hem de onu Mansur Yavaş’la dengeledi.

ERDOĞAN-ÖZGÜR ÖZEL DİYALOĞU

Ama ben yeni sürece daha geniş perspektif açısından bakılmasının yararlı olacağını düşünüyorum. Özgür Özel’in, bayramlaşma sırasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a, “Diyalog kanallarının açık olması fayda sağlar” önerisinde bulunması önemli.

Erdoğan ile Özgür Özel, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin restorasyonunda işbirliği yapabilirler.